پیام آیت الله جوادی آملی به اولین همایش ملی خیرماندگار
برای دریافت فایل تصویری با حجم 33مگابایت اینجا را کلیک کنید.
برای دریافت فایل تصویری با حجم 11مگابایت اینجا را کلیک کنید.
متن پیام:
اَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم
«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی جَمِیعِ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْمُرْسَلِین وَ الْأَئِمَّةِ الْهُدَاةِ الْمَهْدِیِّین سِیَّمَا خَاتَمُ الْأَنْبِیَاءِ وَ خَاتَمُ الْأَوْصِیَاء عَلَیْهِما آلَافُ التَّحِیَّةِ وَ الثَّنَاء بِهِمْ نَتَوَلَّی وَ مِنْ أَعْدَائِهِم نَتَبَرَّأ إِلَی اللَّه».
مقدم شما نخبگان و فرهیختگان و خیّران و بزرگواران خیراندیش را گرامی میداریم، از همه بزرگوارانی که در امور خیریه سعی بلیغ داشتند، حقشناسی میکنیم و از برگزارکنندگان این همایش وزینِ خیرماندگار سپاسگزاریم.
مستحضر هستید، چیزی خیر است که وحی او را اختیار کند، عقل او را اختیار کند، دین او را اختیار کند و بپذیرد. چیزی که مورد اختیار وحی و عقل و دین نیست، خیر نیست. مصادیق فراوانی برای خیر هست، خیر به ذات خدای سبحان است که او «خَیْرَ الذَّاکِرِین» است،[1] «خَیْرُ الْفاصِلِین»،[2] «خَیْرُ الْحَاکِمِین»[3] است و مانند آن.
آنچه که بالذات حق است، خیر بالذات است و آن خداست و آنچه صبغه الهی دارد که ﴿صِبْغَةَ اللَّه﴾،[4] از او یاد شده است، آن خیر است. در جامعه‌ای که علم صائب و عمل صالح گسترش پیدا میکند، در آن جامعه خیر ماندگار، حضور و ظهور خوبی خواهد داشت.
ما دو کار را باید محور اصلی خود قرار دهیم: یکی علم صائب و درست که عقل نظری او را اختیار میکند و انتخاب میکند، یکی عمل صالح و سودمند که عقل عملی او را انتخاب میکند، آن شأن اندیشورز جان انسان را خدا با علم هدایت کرد، فرمود: ﴿وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ﴾، آن بخش گرایش به عمل صالح و ثابت را ذات أقدس الهی رهبری کرد، فرمود: ﴿وَ یُزَکِّیهِم﴾،[5] آنچه که برای جامعه می ماند و مشکل جامعه را حل میکند، آن خیر ماندگار است. این در زمانها و زمینها یکسان نیست، گاهی فقر علمی جامعه را توانفرسا کرده است، در آنجا بهترین خیر ماندگار گسترش فرهنگ و علم است، گاهی مشکل علمی در مملکت نیست، مشکل عملی، تولید، اشتغال، توانفرساست و در مملکت عده‌ای را به زحمت می اندازد، خیر ماندگار در آن مرحله تاریخ گسترش عمل صالح، با تولید و فقرزدایی است.
یک بیان نورانی از امیرمؤمنان(سَلامُ الله عَلَیْه) رسیده است، به ما فرمود به فقیر کمک کردن، یک کار عاقلانه و عالمانه نیست، یک کار عاطفی است، فقر را از بین بردن، کار عاقلانه و عالمانه است: «وَ لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ وَ لَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ ... وَ لَا وَحْشَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْب»،[6] فقر علمی و فرهنگی بسیار چیز بدی است، خیر ماندگار گسترش فرهنگی و علم صائب را به عهده دارد، تهیدستی جامعه، چیز بسیار خطرناکی است، خیر ماندگار تولید و اشتغال را به همراه دارد. خود امیرمؤمنان(سَلامُ الله عَلَیْه) فرمود؛ کمک به فقیر یک امر عاطفی است، خیلی عقلی نیست، فقرزدایی عقلی است و محبوب من به خیر ماندگار است، فرمود: «لو مثل لی الفقر لقتلته»،[7] من اگر فقر را ببینم گردن فقر را میزنم؛ یعنی جامعه نباید نیازمند باشد.
مستحضرید جامعه‌ای که جیب او خالی است، کیف او خالی است، ما در فارسی میگوییم؛ گدا، این واژه گدا بار علمی ندارد؛ امّا قرآن کریم از چنین جامعهی افتاده‌ای، به فقیر یاد میکند این فقیر فعیل، به معنی مفعول؛ یعنی کسی که ستون فقراتش شکسته است، اگر قرآن فرمود: ﴿إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکین﴾،[8] آن ملّتی که جیبش خالی است، آن ملّتی که کیف او خالی است، او ستون فقراتش شکسته است، این نه تنها قدرت مقاومت ندارد، قدرت قیام هم ندارد.
اقتصاد مقاومتی با فقر عمومی هماهنگ نیست، مسکین هم چنین است، مسکین؛ یعنی انسان زمینگیر، ساکن که پویا و حرکت کننده نیست، اگر کسی در جامعه‌ای به سر می برد که عده‌ای نیازمند به کمک هستند، اولین وظیفه خیرین، در راستای خیر ماندگار، تولید شغل است و انسان در کنار سفره خود بنشیند، این خیر است.
مستحضرید که مزدوری در اسلام مکروه است،[9] گرچه روایتهایی نهی در این زمینه وارد شده است؛ امّا این را حمل بر تنزیه و کراهت کردند، انسان باید برای خود کار کند، نه برای دیگری. بنابراین خیر ماندگار در شرایط کنونی، تولید و اشتغال از یک سو تا هر کسی در کنار سفره خود بنشیند، نه مزدورانه زندگی بکند از سوی دیگر؛ البته وقتی خدا «خَیْرَ الذَّاکِرِین» شد، هرچه به الوهیت خدا نزدیکتر باشد و قرب علمی و قرب معنوی آن به ذات أقدس الهی بار یابد این خیریتش بهتر، ماندگاریش هم بیشر خواهد بود، زیرا ارتباط وثیق با خدایی که «خَیْرُ الْفاصِلِین» است، «خَیْرُ الْحَاکِمِین» است، «خَیْرُ الرَّازِقِین»[10] است، «خَیْرُ الْخالِقِین» است و همه این خیرها برای اوست، انسان به او نزدیک می شود و اگر در همین زمینه که اسمای حسنای الهی است، عده‌ای از خیرین تلاش و کوشش بکنند، بیشترین و بهترین بهره را از خیر ماندگار خواهند برد که امیدواریم ذات أقدس الهی این توفیق را نصیب همه شما بزرگواران بفرماید. سعی بلیغ شما را در خیرات و قدمهایی که برداشتید، قبول بکند و توفیق ارائه خدمات برتر و بهتر را، به همه خیرین عالم و خیرین ایران و شما خیرین عطا بفرماید.
امیدواریم که کارهای شما بیش از گذشته و پیش از گذشته، مقبول پروردگار و مورد عنایت ویژه ولی عصر(ارواحنا فداه) باشد.
«غَفَرَ اللَّهُ لَنَا وَ لَکُمْ وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُه»
پاورقی.....................................................
[1]. البلد الأمین و الدرع الحصین، ص402.
[2]. عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج2، ص147.
[3]. الکافی (ط ـ الإسلامیة)، ج1، ص459.
[4]. سوره بقره، آیه138.
[5]. سوره بقره، آیه129؛ سوره آلعمران164.
[6]. الأمالی (للطوسی)، ص182.
[7]. مجموعه رسائل در شرح احادیثی از کافى، ج2، ص224.
[8]. سوره توبه، آیه60.
[9]. وسائل الشیعة، ج19، ص103.
[10]. الصحیفة السجادیة، دعای 32.